به گزرش اتحادیه قالیبافان ،در مناظق مختلف بافت از شيوه های گوناگون برای بافت فرش استفاده می شود. اين تنوع در انواع گره گذاری نيز رايج است و هر منطقه با توجه به سابقه ی بافت و شيوه ی مورد استفاده خود از نوعی گره خاص استفاده می نمايند.

گره آذری، گره کردی، گره کمان شی و...از نام های رايج اين گره ها می باشند.

گره فرش 
تصوير 1.نمای گره متقارن

                                                             
1.گره متقارن:
در اين گره شکل گره از نظر حرکتی قرينه است. بدين معنا که شکل گره را می توان به دو نيمه ی قرينه تقسيم کرد.
1- 1.گره متقارن راست:
در اين نوع گره چله ی زير پود کلفت به چله ی سمت چپ خود(چله رو) گره زده می شود.به دليل قرار گرفتن چله زير در سمت راست چله رو به اين نوع گره، گره متقارن راست می گويند.که به نام «آذري» يا «ترکي» نيز معروف است.
اين نوع گره به طور معمول به وسيله قلاب اجرا می شود. چله ها بر روی دار کاملاً سفت و کشيده است و فرش حاصل از اين نوع بافت معمولاً «سفت» و «کم انعطاف» است.از اين نوع گره معمولاً در منطقه آذرباييجان استفاده می شود.

گره فرش 
تصوير2. گره متقارن راست

                                                           
2-1.گره چپ متقارن:
در اين نوع گره، چله رو به سمت چپ خود (چله زير) گره زده می شود، به دليل قرار گرفتن چله زير در سمت چپ، اين گره به «گره متقارن چپ» معروف است که در اصطلاح به آن «گره کردي» نيز می گويند.
معمولاً اين گره به وسيله ی دست اجرا می شود، کشش چله ها نيز کمتر از حالتی است که گره ها با قلاب اجرا می شوند. زيرا اجرای گره با دست نياز به انعطاف بيشتری از جانب چله ها دارد.
فرش حاصل از بافت با اين نوع گره معمولاً نرمتر از حالت قبل می شود. اين نوع گره معمولاً در مناطق کرد نشين (بيجار و...) استفاده می گردد.

گره فرش 
تصوير 3. گره چپ متقارن

                                                             
2.گره نامتقارن:
در اين گره شکل گره دارای تقارن خاصی نيست.
2-1.گره نامتقارن چپ:
در اين نوع گره چله زير پود ضخيم به سمت چله راست خود گره زده می شود و به دليل قرار گرفتن چله زير در سمت چپ چله رو، گره نامتقارن چپ ناميده می شود.اين نوع گره به «گره فارسي» نيز شهرت دارد و در مناطق زيادی از جمله: «اصفهان، قم، نايين، کاشان و...»رايج است. اين گره با دست اجرا می گردد به همين خاطر پله ها را زياد سفت نمی کنند.

گره فرش 
تصوير4. گره نامتقارن چپ

2-2.گره نامتقارن راست:
در اين نوع گره چله زير پود کلفت به چله سمت چپ خود (چله رو) گره زده می شود و به دليل قرار گرفتن چله زير در سمت راست چله رو، گره نامتقارن راست ناميده می شود. از اين نوع گره به ندرت در بعضی نقاط بافت استفاده می شود، اين نوع گره نيز با دست اجرا می شود.

گره فرش 
تصوير5. گره نامتقارن راست

                                                            
3.گره :u  
اين نوع گره با حلقه کردن خامه به دور چله ها زير پود ضخيم اجرا می شود و از استحکام خوبی برخوردار نيست. معمولاً به فرش توليد شده با اين گره «فرش بی گره» می گويند. اجرای اين گره شيوه های مختلفی دارد. از اين نوع گره در مناطق «کرمان» (که به گره کمان شی معروف است) و نايين به وفور استفاده می شود.

گره فرش 
تصوير6.گره u

                                                           
1-3.گره uکج:
در اين نوع گره خامه به دور چله روی پود ضخيم حلقه شده و سپس دو سر خامه از زير چله سمت راست (چله زير) عبور نموده و از سطح فرش خارج می گردد. استحکام اين گره از « گره u» بيشتر است. اين نوع گره استفاده زيادی ندارد و در مناطق «سبزوار» به ندرت ديده می شود.
 
گره فرش
تصوير7.گره u کج

                                                             
4.گره جفتی:
اين نوع گره که در مناطق مختلف بافت مورد استفاده قرار می گيرد از لحاظ شکل گره و حرکت خامه به دور چله ها می توان همانند هر يک از گره های معرفی شده باشد، ولی با اين تفاوت که خامه به جای اينکه به دور يک چله پيچيده شود به دور يک جفت و يا بيشتر پيچيده می شود. اين کار می تواند به دليل بهره وری اقتصادی در سرعت بافت فراگير شده باشد.
از جمله مناطقی که بافت اين نوع گره در آن رايج است می توان از « اصفهان، نايين، شهرضا و...»را نام برد.
                                                             
گره فرش
تصوير8.گره جفتی
برگرفته از کتابهای :
 مرمت قالی و زير انداز، تاليف بيژن اربابی، انتشارات دانشگاه هنر، 1386و مقاله زينب کريمی

انتهتای پیام/