گلیم در دسته بندی صنایع دستی قرار میگیرد و نوعی دستبافته است که به عنوان کفپوش و مزین کننده مورد استفاده قرار میگیرد.
به گزارش اتحادیه قالیبافان، گلیم در دسته بندی صنایع دستی قرار میگیرد و نوعی دستبافته است که به عنوان کفپوش و مزین کننده مورد استفاده قرار میگیرد. گلیم به زبان ترکیkilim خوانده میشود که در دنیا به این نام میشناسند. در گذشته مواد به کار رفته در گلیم ها از ابریشم، پشم گوسفندان، موی بز و یا از دیگر حیوانات محلی گرفته میشد که در نوع طبیعی آن بسیار با کیفیت و از دوام بالایی برخوردار است، اما در حال حاضر از تار و پود مصنوعی با جنس پنبه استفاده میشود.
امروزه بسیاری از غربی ها به جهت دکور منزلشان از گلیم های مدرن بهره میگیرند که از محبوبیت ویژه ای برخوردار است. همچنین عده ای به عنوان جانماز هم از آن استفاده میکنند. متداول ترین طرح و نقش هایی که در گلیم استفاده میشود نقوش هندسی و خطوط شکسته است، تفاوت اساسی گبه با گلیم در این است که، اصولا در بافت گبه از نقشه ی از پیش طراحی شده استفاده نمیکنند و بافنده به صورت ذهنی شروع به بافت گبه میکند ولی برای بافت گلیم در چند نوع آن از ذهنی بافی استفاده میشود. عموما نقش های گبه با توجه به محل روستاییان و عشایر شکل میگیرد. همچنین گلیم بدون پرز است در حالی که گبه دارای پرزهای بلند و ضخامت بیشتری است.
روش های بافت گلیم
گلیم سوزنی: در این نوع گلیم با استفاده از روش سوزندوزی نقش ها و طرح هایی را به وسیله نخ های رنگی به روی پود ترسیم میکنند
گلیم ساده: در این مدل بافت از دو نوع چاکدار و بی چاک استفاده میشود، در نوع چاکدار آن پودها بدون آنکه از مدل خاصی بهره ببرد از لا به لای تارها عبور میکند و بعد از اینکه چند رج بافته شد رنگ پود تغییر میکند همچنین در این روش از دو طرف گلیم میتوان استفاده کرد. در مدل بی چاک گلیم مابین پودهای بکار رفته در بافت رنگ پودها تغییر میکند به همین علت چاک یا خلایی به وجود می آید.
گلیم سوماک: در بافت این گلیم مانند گبه بافنده از روی نقشه یا طرح نمیبافد و به اصلاح سینه باف میگویند. این مدل بافت از مابقی الگوهای دیگر از پیچیدگی بیشتری برخوردار است. طرح های این نوع گلیم ساخته و پرداخته ذهن گلیم باف است و ممکن است از هرچیزی که اطراف بافنده قرار گرفته است مانند زیستگاه خود، طبیعت و .. الهام بگیرد.
گلیم فرش: این نوع از گلیم در بین فرش های دستباف زیاد دیده میشود. بخش هایی از آن مانند نقش گل ها و شاخ و برگ ها پرزدار میباشد که این عمل باعث برجسته نشان دادن طرح گلیم میشود . گلیم فرش ها آمیخته ای از نوع سوماک و فرش است.
گلیم پلاس: این نوع گلیم در گذشته بیشتر بافته میشد ولی امروزه بافت آن بسیار محدود شده است. تار و پود گلیم پلاس ها از پنبه هستند، اما در گذشته تار آن از جنس پنبه بوده است و پود آن از نخ های نازک و لطیف پوشاک قدیمی روستاییان استفاده میشد. گلیم پلاس ها امروزه در بازار به وفور یافت میشوند و یا به عنوان پادری خریداری میشوند
زیلو: ابعاد زیلوها معمولا بزرگتر از دیگر گلیم ها است و بافت آن به نسبت راحت تر و دشواری کمتری دارد. طرح و نقش زیلوها عموما هندسی یا دارای خطوط موازی است همچنین تار و پود هردو از جنس پنبه میباشد.از ابعاد کوچکتر این زیلوها به عنوان زیرانداز استفاده میکنند.
انواع گلیم عبارت است از:
گلیم ایل شاهسون
شاهسونی ها با ایل سون برای صنایع دستی خود از فرآورده های دامی استفاده میکنند. یکی از معروفترین این دستبافته ها ورنی نام دارد که بانوان عشایری با بهره گیری از استعداد، سلیقه، رویدادهای تاریخی یا شخصی، طبیعت یا محیط پیرامونشان به صورت نقش گلیم در بافت خود استفاده میکنند. بعضی از اشکال بکار گرفته شده در طرح این نوع گلیم عناصر چهارگانه جهان را نشان میدهد و برخی دیگر اشکال هندسی را نشان میدهد که با الهام از طبیعت صورت گرفته است. همچنین برای جل اسب ها این گلیم بیشترین کاربرد را دارد.
گلیم لری
گلیم لری یا سرانداز در برخی از مناطق روستایی بافته میشود که عشایر به این نوع گلیم رندی هم میگویند. طرح و نقش این گلیم معمولا از طبیعت نشأت گرفته است. از معروفترین این طرح ها میتوان به ( گل برفی، چهارتکه، گل خورجین، چله چنگ، نقش های شکسته هندسی ) اشاره کرد. در بافت گلیم لری بافنده کار را مانند دیگر دستبافته ها از جلو نمیبافد و نقش گلیم تا اتمام کار قابل رویت نیست که یکی از خصوصیات بینظیر این نوع بافت به شمار می آید.
گلیم هرسین گلیم هرسین به دلیل استفاده از مواد اولیه مرغوب و با کیفیت و همچنین طرح و نقش بینظیرش یکی از معروفترین گلیم ها در دنیا شناخته میشود. معمولا طرح این گلیم بسیار پر بافته میشود و کمتر قسمت خالی دیده میشود، همچنین در لبه و کناره گلیم هرسین برای جلوگیری از بیدزدگی موی بز بکار میگیرند.
گلیم بلوچ عموما نقش این گلیم ها راه راه و یا دارای خطوط موازی است و مانند بسیاری از گلیم ها الهام گرفته از محل زیستگاهشان یا محیط پیرامونشان است. رنگ زمینه گلیم های بلوچ شامل: قرمز، قهوه ای روشن و تیره، سورمه ای و ... است.
گلیم سنه یکی از ظریف ترین گلیم های موجود در ایران گلیم سنه یا کردستان است که همانطور که قبل تر توضیح داده بودیم این مدل به روش چاکدار بافته میشود. در بافت گلیم سنه از بهترین مواد اولیه و الیاف با کیفیت استفاده میشود همچنین رنگ های بکار برده در این گلیم از پایداری و مقاومت بالایی برخوردار است. برخی از نقش های گلیم شامل: گلدانی، ترنجدار،ماهی درهم و .. میباشد.
گلیم قشقایی گلیم قشقایی با بهره گیری از رنگ های جذاب و زنده باعث شده به یکی از زیباترین گلیم ها به شمار آید. مدل بافت این گلیم هم مانند سنه چاکدار میباشد. این مدل بافت به این معناست که میتوان از دو روی گلیم استفاده کرد. با وجود اینکه اکثر گلیم ها با تار و پود از جنس پشم بافته میشود، ایل قشقایی جدای از پشم از نخ هم برای بافت گلیم استفاده میکنند، این در حالی است که در هند فقط از نخ برای گلیم بافی استفاده میکنند. طرح های مرسوم در گلیم قشقایی معمولا لچک و ترنج،خشتی،قابی و همچنین استفاده از خطوط هندسی و اشکال حیواناتی مانند: آهو، طاووس، بز و .. است. رنگ ها در این گلیم اغلب تند و روشن است و بسیار کم از رنگ های تیره استفاده میشود.
گلیم افشار این نوع گلیم معمولا دارای ترنج های بزرگ است و کناره یا حاشیه آن از عرض کمی برخوردار است. ابعاد گلیم های افشار مستطیل شکل هستند و بافت آنها چاکدار و از پود پشم و تار نخی استفاده میکنند. رنگ های بکار گرفته شده قرمز، آبی، سفید و ... است.
گلیم ترکمنی از ویژگی های گلیم های ترکمنی وزن سبک و استقامت بالای آن است. استفاده از رنگ های تنالیته قرمز در کنار طرح های زیبا باعث شد ترغیب بسیاری از مردم برای خرید این نوع گلیم بیشتر شود. طرح های هندسی، حیوانی و انتزاعی از نقوش گلیم های ترکمن به شمار می آید.
گلیم زرند
گلیم های زرند دارای طول بلند، عرض کم و از استحکام بالایی در برابر عوامل آسیب زا برخوردارند. نوع بافت آنها به صورت چاکدار است و نقوش آن از عناصر طبیعت مانند گل و گیاه نشأت میگیرد. به علاوه ترنج و برخی از نقوش هندسی درهم در این دسته از گلیم ها دیده شده استان
انتهای پیام/
نمایش فرم ارسال نظر
نشانی: تبريز، آخر راسته کوچه، جنب آتش نشانی، کوچه معاون حکیم، پلاک 20
تلفن: 35235452 -041
فاكس: 35235952 -041
پست الکترونیک: info@egt.ir